Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınından en çok etkilenen kesimler arasında yer alan esnaf ve sanatkarlara yönelik desteklerin hem kapsamı genişletiliyor hem de miktarı artırılıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, dün esnaf ve sanatkarlara yönelik açıkladığı yeni destek müjdesinin ardından gözler uygulamaya çevrildi.
Bu kapsamda, bir defaya mahsus olmak üzere, sayıları 235 bini bulan, aralarında kahvehane, kafe, çay bahçesi, okul ve personel servisi, düğün salonları, öğrenci yurtları, kantinler, kırtasiyeler, internet kafeler, hamamlar, lunapark işletmelerinin bulunduğu birinci gruba 5 bin lira hibe ödemesi yapılacak.
Ayrıca, aralarında bakım ve onarım, tamirat, kaporta işleriyle uğraşanlar, hırdavatçı, müzisyen, oto yıkamacı, kuru temizlemeci, oyuncakçı, kozmetik ve hediyelik eşya satıcıları, camcı, çilingir, ayakkabıcı, kurs işletmecisi, pastaneci, berber gibi esnaf ve sanatkarın bulunduğu, sayıları toplamda 1 milyon 150 bini aşan işletmelere de bir defaya mahsus 3 bin lira hibe ödemesi yapılacak. Böylece iki ayrı grup halinde 1 milyon 384 binden fazla esnaf ve sanatkara 4 milyar 622 milyon liralık kaynak karşılıksız verilmiş olacak.
Salgının Türkiye’de de ortaya çıkmasının ardından hayata geçirilen “Ekonomik İstikrar Kalkanı Tedbirleri” çerçevesinde yapılan muhtelif düzenlemeler ve sağlanan desteklerle ticaret erbabının mali açıdan korunması için Ticaret Bakanlığı başta olmak üzere çeşitli bakanlıklar ve birçok kurum tarafından kapsamlı adımlar atıldı.
Ticaret Bakanlığı tarafından, ticaret erbabının yaşadığı mali kayıpların telafisi için gelir kaybı, kira ve ciro kaybı desteklerinin yanı sıra kredi paketleri ve kamuya olan borçların ertelenmesi gibi destek uygulamalarıyla salgın sürecinin esnafa maliyetinin azaltılması yönünde uygulamalar hayata geçirildi.
Bu kapsamda, Bakanlığın 133 meslek kolunda 4 ay süreyle aylık 1000 lira olarak sağladığı “gelir kaybı desteği”nden halihazırda 1 milyon 35 bin 265 kişi yararlandı. Yapılan ödeme tutarı da 3 milyar 89 milyon 599 bin liraya ulaştı.
“Gelir kaybı desteği” şartlarına haiz, iş yerleri kira olan 165 bin 949 kişiye 4 ay süreyle büyükşehirlerde aylık 750 lira, diğer şehirlerde aylık 500 lira olmak üzere toplam 250 milyon 530 bin 490 lira kira desteği sağlandı.
“Ciro kaybı desteği” kapsamında da yiyecek ve içecek sektöründe faaliyet gösteren toplam 7 bin 306 işletmeye 78 milyon 256 bin 966,84 lira ödeme yapıldı.
Destekler sürecek
Esnafa salgın döneminde verilen destekler gelecek dönemde de devam edecek.
Bu kapsamda, lokanta, restoran, kafe, kıraathane ve spor salonu gibi birçok alana yönelik 1500 lira sigorta prim desteği bu ay sonuna kadar sürdürülecek.
Gelir kaybı, kira ve ciro kaybı desteklerinde başvurular halen alınıyor. Söz konusu destekler için son başvuru tarihi 31 Mayıs olarak belirlenmişti.
Esnafa kullandırılan faiz indirimli kredi tutarı 72 milyar lirayı geçti
Ayrıca, 1 Ocak-30 Nisan 2021 döneminde geçen yıllardan devirler hariç 79 bin 48 esnaf ve sanatkara 9 milyar 330 milyon lira tutarında faiz indirimli (yüzde 50 ve yüzde 100) kredi kullandırımı sağlanırken, bu sayede 30 Nisan itibarıyla kredi bakiyesi bulunan esnaf sayısı 1 milyon 167 bin 840, faiz indirimli kredilerin toplam bakiyesi ise 72 milyar 189 milyon lira olarak gerçekleşti.
Ticaret Bakanlığınca yürütülen çalışmalar çerçevesinde esnaf ve sanatkarların salgın koşulları nedeniyle kredi ve kefalet kooperatiflerine gecikmiş borçları için de TESKOMB tarafından yapılandırma imkanı getirilmişti.
Bu sayede nakit akışları olumsuz etkilenen ticaret erbabına geri ödeme kolaylığı sağlanırken, söz konusu imkandan yaklaşık 30 bin esnaf ve sanatkar yararlandı. Bu kapsamda yapılandırılan toplam tutar 650 milyon lirayı buldu.
Buna ilave olarak TESKOMB tarafından 17 Mart’ta uygulamaya konulan yapılandırma imkanıyla esnaf ve sanatkarların geri ödemelerinde kolaylık sağlandı.
Ayrıca, 1 Ocak-31 Aralık 2020 döneminde 984 bin 937 esnaf ve sanatkara toplam 42,6 milyar lira Hazine faiz destekli kredi kullandırıldı. Söz konusu verilere dahil olmak üzere salgının Türkiye’de ilk ortaya çıktığı 11 Mart 2020’den 5 Şubat 2021’e kadar 760 bin 71 esnaf ve sanatkara ise Esnaf Destek Paketi çerçevesinde Hazine faiz destekli ve uygun geri ödeme koşullarına haiz yeni işletme kredisi desteği sunulurken, bu kapsamda 18,8 milyar lira kredi kullandırıldı.
Kredi geri ödemeleri ötelendi
Bununla birlikte, 24 Mart 2020 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile 456 bin 238 esnaf ve sanatkarın Halkbank’a olan ve 1 Nisan-30 Haziran 2020 döneminde vadesi dolan toplam 3 milyar 397 milyon lira kredi geri ödemesi 3 aylığına ertelendi.
22 Temmuz 2020 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile 371 bin 858 esnaf ve sanatkarın Halkbank’a bulunan ve 1 Temmuz-30 Eylül 2020 döneminde vadesi dolan toplam 2 milyar 286 milyon lira kredi geri ödemesi için de 3 aylık erteleme imkanı sağlandı.
Öte yandan, 3 Şubat 2021 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile esnaf ve sanatkarların Halkbank’a olan ve 1 Ocak-30 Haziran 2021 döneminde vadesi dolacak kredi geri ödemeleri için de 6 aylık erteleme imkanı getirilirken, söz konusu erteleme programı neticesinde yaklaşık 1 milyon 161 bin esnaf ve sanatkarın toplam 11,9 milyar lira tutarındaki kredi geri ödemesinin ötelenmesi bekleniyor.
