İstanbul’da güvenlikli, geniş sosyal tesisli bir sitede oturuyorsanız, ek bir gider kalemini daha karşılamamız gerek, o da aidat. İnsanlar ev alırken ya da kiralarken artık aidatlara göre seçim yapıyor. Çünkü başta İstanbul olmak üzere birçok büyükşehirde aidatlar kirayla yarışır, hatta kimi zaman aşar hale geldi. Gayrimenkul bilgi şirketi REIDIN, 2019 yılı ‘Markalı Konut Projeleri Aidat Değerleri’ analizi yaptı. Aidat verilerinin 1269 markalı konut projesi üzerinden değerlendirildiği 2019 yılı sonuçlarına göre, en yüksek aidatı İstanbul’da sitede yaşayanlar ödüyor.
100 metrekarelik eve 2 bin 900 lira!
Analiz sonuçlarına göre İstanbul’da en yüksek aidat metrekare başına 29 lira ile Beşiktaş’ta talep ediliyor. Ankara’da en yüksek aidat metrekare başına 17 lira ile Çankaya’da, İzmir’de 8.6 lira ile Bayraklı’da uygulanıyor. Yani 100 metrekarelik bir evde İstanbul Beşiktaş’ta 2 bin 900 lira, Ankara Çankaya’da 1700 lira, İzmir Bayraklı’da 860 lira aidat ödeniyor. Markalı konut projelerinde ortalama değerlere bakıldığında ise İstanbul’da aidatların en yüksek olduğu ilçe Şişli. İlçede ortalama aidat metrekare başına 11.9 lira. Şişli’de 100 metrekare bir evde yaşayan ortalama 1190 TL aidat ödüyor. Beşiktaş’ta metrekare aidat bedelinin ortalaması 10 lira, Kağıthane’de 5.6 lira olarak açıklandı.
Ankara’da ortalama değerlere bakıldığında en yüksek aidatı metrekare başına 3.2 lira ile Çankaya’da oturanlar ödüyor. Çankaya’yı 2.5 lira ile Gölbaşı, 2 lira ile Etimesgut izliyor. Son dönemde çok sayıda markalı konut projesi inşa edilen İzmir’de ise metrekare başına ortalama 5.8 lira aidat bedeliyle Urla ilk sırada. Narlıdere’de yaşayanlar metrekare başına 3.7 lira, Bayraklı’da yaşayanlar 3.6 lira ödüyor. 2018 yılına göre il geneli yıllık ortalama aidat değerleri İstanbul’da yüzde 10.5, Ankara’da yüzde 3.7, İzmir’de yüzde 12.4 oranında artış gösterdi.
Aidatın en düşük olduğu ilçe Silivri
Araştırmaya göre İstanbul’da aidat ortalamasının en düşük olduğu ilçe 1.5 lira ile Silivri. Şile’de bu rakam 1.7 lira, Arnavutköy’de 2.1 lira olarak talep ediliyor. Ankara’da ise en düşük aidatı Sincan’da yaşayanlar ödüyor. Sincan’da metrekare başına aidat 0.7 lira. Altındağ’da yaşayanlar 1.2 lira, Yenimahalle’de yaşayanlar ise 1.7 lira ödüyor. İzmir’de en düşük aidat bedeli metrekare başına 1.7 lira ile Menemen ve Torbalı’da. Karabağlar’da ise aidat ortalama 2.1 lira.
İşletme bütçesi kiracıya ait
Kiracı ve mal sahibinin aidatları ne şekilde ödeyeceği konusunda iki temel kriter var;
İşletme bütçesi ve yatırım bütçesi. İşletme bütçesi çalışanların maaşı, ortak alan gideri gibi unsurları içeriyor ve bu gider kiracıya ait. Yatırım bütçesinden gelen masrafları kiracı değil ev sahibi ödüyor. Binanın güçlendirilmesi, asansörün değiştirilmesi, binanın boyanması, demirbaş alımı gibi kalemler yatırım bütçesine giriyor. Kiracıların Denetim Kurulu’ndan bu bütçeleri isteme hakkı var.
Haklarınız neler?
Sitenizde yapılması istenen yenilik ve ilave çok masraflı veya lüks ise veya sadece bazı kat maliklerinin kullanımına ilişkin ise diğer kat maliklerinin bu gidere katılması zorunluluğu yok. Örneğin site içerisinde bebek bakım odası yapılmak istenmesi halinde çocuğu olmayan kat maliklerinin bu gidere katılması zorunlu değil.
Aidatını ödemeyen veya boş olan dairelerin aidatları diğer kat maliklerine paylaştırılamaz. Boş olan dairelerin aidat ödeme sorumluluğu müteahhitlere ait.
Aidatını ödemeyenler hakkında yönetici veya diğer maliklerden her biri dava açabileceği gibi icra takibi de yapabilir. Aidat ödememe halinde özel bir gecikme tazminatı hesabı da işler ve ödenmeyen aidatlar için aylık yüzde 5 gecikme tazminatı da alınır.
Kiracının aidat yükümlülüğü en fazla ödediği aylık kira bedeli kadardır. Bu miktarı aşarsa sorumluluk mal sahibinde.
